Chủ Nhật, 28 tháng 9, 2014

Văn hóa văn nghệ,Huyền thoại về những Pơtao chứ ngai (5),Huyền thoại về những Pơtao đừng ngai rồng (5) - Báo tiến đánh an TP trợn Nẵng: CADN Online- Kết tiếp chuyện niềm tin

Huyền thoại về những Pơtao chứ ngai rồng (5)Cập nhật: ngữ hai, 29/9/2014 - 10h31'

 

  • Huyền thoại về những Pơtao không trung ngai rồng (4)
  • Huyền thoại về những Pơtao không trung ngai rồng (3)
  • Huyền thoại về những Pơtao giò ngai (2)
  • Huyền thoại chạy những Pơtao chả ngai

* Bài cuối: Khép lại một huyền thoại

(Cadn.Com.Vn) - nhát mặt trời chưa rọi ánh sáng đầu tiên trên ngọn núi Chư Tao Yang, người dân làng Plei Ơi chuẩn bị biếu ngày lễ trọng đại của buôn làng. Bởi lần này chiếc gươm thần của Vua Lửa được chuyển về “nơi ở mới khang trang hơn, được bảo sang trọng̉n tốt hơn và cũng là buổi lễ cuối cùng khép lại một huyền thoại về các Pơtao.

Buổi cúng cuối cùng

4 giờ sáng, làng Plei Ơi (xã Ayun Hạ, H. Phú Thiện) vẫn còn say ngủ dù họ biết rằng ngày nay tại nhà bà Kpăh H’Nhik – vợ của Pơtao Apui Siu Luynh (vị Vua Lửa đời thứ 14) sẽ diễn vào nghi ngờ lễ trọng đại. Chốn đây, que gươm thần còn lại cuối cùng trong suốt 3 que gươm của Vua Lửa, Vua Gió và Vua Nước truyền tụng bấy lâu nay. Thế mà, để diện kiến que gươm thần này thì số người cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay khiến chúng tớ càng háo hức. Dù đây là sự kiện tiễn chân ý nghi ngờ̃a trọng đại với dân làng mà tịnh không một bóng người, chỉ có một số người già trong suốt làng lục đục trớt tìm Rơ Lan Hieo – người phụ tá cuối cùng của Vua Lửa đời thứ 14. Ông là người duy nhất còn lại biết các bài cúng, biết xin Yang  chuyển que gươm về phứṭa điểm mới mà được Nhà nước xây dựng trong suốt khuôn viên cụm di tích Plei Ơi ngay dưới chân núi Chư Tao Yang.

Rơ Lan Hieo đằng các lễ vật khấn bài cúng gươm lần cuối cùng – khép lại miền huyền thoại Pơtao Apui.

Hỏi vào mới biết, trẻ con, phụ nữ tuyệt chẳng dám đến gần mthir ia (lều để gươm của vua). Bởi lẽ trong suốt đời sống tâm linh của họ, gươm thần là vật khôn thiêng, chỉ có người già, người có oai tín mới được tiếp cận diện kiến gươm thần. Trẻ em, phụ nữ lại gần về sẽ bị đau dù́m. Chiếc trống, chiếc chiêng, ghè rượu là bảo vật truyền trải qua nhiều đời Vua Lửa bấy lâu nay nằm phung phí lạnh trong căn nhà của Rơ Lan Hieo giờ được phủi lớp bụi dày hoẵng xuống chuẩn bị cho buổi lễ. Nhìn chiếc trống, chiếc chiêng từng vang vọng trong suốt các buổi cúng, Rơ Lan Hieo mắt đăm đăm nhìn bóng gió: “Đây là buổi cúng gươm cuối cùng mà Hieo thực hiện. Từ đây trở về, Hieo không cúng nữa đâu! Mình đừng phải là Pơtao Apui, mình chỉ cúng một lần này thôi!”.

Que gươm thần (chỉ còn đai đồng) cùng các “que gươm cận vệ” khác.

Phía căn tặng̀i đã cũ chốn để que gươm thần của Vua Lửa, Rơ Lan Hieo tiến hành dọn dẹp chuẩn bị các thủ tục cho bài cúng. Vóc dáng nhỏ bé, Rơ Lan Hieo vác lượng mác dùng để đâm ra trâu trong suốt các buổi cúng bắt đầu tiến hành ngờ lễ. Nhưng mà lượng mác hàng chục năm không trung dùng tới đã cùn, mồ hôi ướt đẫm trên trán Hieo mà con trâu vẫn có chửa chảy máu. May có một số người Tày cùng ngụ cư ở làng Plei Ơi chứ ngại tầng cử đã xúm vào cùng phụ Rơ Lan Hieo xẻ thịt con trâu biếu kịp giờ cúng.

Ghè rượu được me ra, con heo, con gà cũng đã được xẻ thịt. Cẩn trọng, Rơ Lan Hieo hút rượu từ ghè vào đong vào chiếc lấṕn đồng cổ được truyền qua bao đời Vua Lửa. Sau đó, ông lấy từ trong túi xách ra một củ giống củ riềng xắt từng miếng nhỏ hòa chung vào bao phủ́n rượu rồi Rơn Lan Hieo nhanh biếúng cất vào túi. Người phụ tá biếu buổi cúng là Oi Phơ kính cẩn dùng lá chuối nhúng vào tủ́n đồng rắc lên tay Rơ Lan Hieo và Rơ Lan Hieo cũng làm ngược lại như vậy biếu Oi Phơ. Tò mò, chúng tớ hỏi thì Oi Phơ tặng biết: đó là củ Jrao hchich mà tiếng Jrai ngờ̃a là “rửa sạch tội đống̃i”, trước mỗi lần cúng gươm thần đều phải rửa sạch những dầu uế trên người tham gia buổi cúng. Đồng thời, Rơ Lan Hieo vừa khấn vừa “rửa sạch” tặng cái trống, cái chiêng của Vua Lửa và xung nói quanh căn tặng̀i để gươm thần.

Rơ Lan Hieo – hoẵng gươm về “chỗ ở” mới.

Diện kiến gươm thần

Vừa tưới rượu cùng củ Jrao hchich vòng vo lều, Rơ Lan Hieo bắt đầu lầm rầm khấn bằng tiếng Jrai và một lúc sau ông trèo lên căn tặng̀i lấy xuống một bọc vải trắng đựng thanh gươm, một cái gùi đã bắt đầu mục nát. Từ trên lều cao, Rơ Lan Hieo chật vật với chiếc gùi nặng đựng nhiều vật của Vua Lửa, mà tuyệt nhiên Oi Phơ – người phụ tá buổi cúng chẳng dám đến gần. “Chỉ có Rơ Lan Hieo mới được chạm vào que gươm, chạm vào các vật của Pơtao Apui thôi”, Oi Phơ giải thích.

Trải tấm chiếu giữa đất, Rơ Lan Hieo bắt đầu lấy những đồ vật vốn là vật bất ly thân thể của các đời Vua lửa: một chiếc nhẫn đá, một rìu đá cổ, một khẩu súng hỏa thạch sùng nhỏ (chẳng có đạn), một chiếc vẩù gò bằng đá, một chiếc tủ́n đá, một chiếc lấṕn đồng... Và những mẩu đá thạch anh nhỏ khác. Lần giở tấm vải trắng cuộn tròn đã ngả màu và mục, Rơ Lan Hieo cẩn trọng dùng hai tay đỡ lần lượt 4 que gươm ra, tất cả đã đều hen suyễn gỉ và chẳng có vỏ gươm. Cầm thanh gươm chỉ có vành đai gươm bằng đồng còn nguyên những huê văn của lửa và nước quyện nhau mà lại lưỡi gươm cũng đã gỉ sét, Rơ Lan Hieo giới thiệu đây chính là gươm thần và 3 thanh gươm tê là “pô vai long rneng gieo”: 3 gươm cận vệ. Chúng mình trải quá sững sờ bởi thanh gươm thần vổ mưa, gọi gió truyền sang hàng trăm năm với 14 đời Vua Lửa cũng phải cam chịu số phận của thời phòng chống.

Khu quần thể di tích Vua Lửa làng Plei Ơi dưới chân núi Chư Tao Yang.

Cẩn trọng từng tí một, ông Hieo lại dùng hai tay đặt từng que gươm cũng như các đồ vật khác của Vua Lửa một lên tấm vải trắng mới. Chiếc lấṕn đồng lại được Rơ Lan Hieo hút đầy rượu cần và gọt củ Jrao hchich vào mà lần này, Rơ Lan Hieo lấy mỗi miếng thịt nhỏ được cắt từ bộ phận: trây, tâm, thịt nách của 3 con vật cúng tế: trâu, lợn, gà bỏ vào bao phủ́n đồng. Đủ các thủ tục trên, Rơlan Hieo lần lượt tưới rượu lên thanh gươm mà như lời ông giải thích là tặng gươm thần “ăn” và rửa sạch gươm thần. Đồng thời, Oi Phơ cũng nạ vốn dĩ sang trọng̉ lòng trâu, phần đùi thịt trâu đặt trước chỗ ngồi cúng của Rơ Lan Hieo. Nến được thắp lên, Rơ Lan Hieo ngồi xếp bằng, hai tay chắp lại như vái, miệng bắt đầu khấn: “Ơi Yàng, ơi Pơtao Apui, ơi thần hàng ngàn, hàng vạn. Hôm nay chúng trui dâng lễ một con trâu, một con lợn, gà, ghè rượu cầu xin, thông thạo báo đến các thần thiêng biết. Chúng mình xin phép các Pơtao Apui biếu dân làng Plei Ơi chuyển gươm thần về chỗ ở mới, chỗ chân núi Chư Tao Yang. Chúng trui cầu xin các vị thần, các Pơtao biếu người làng sức khỏe, hòa thuận, mưa thuận gió hòa”.

Dứt lời khấn, Rơ Lan Hieo lặng lẽ cuốn tấm vải trắng bọc tất cả gươm thần cũng như các “gươm cận vệ khác”, những đồ vật của các Pơtao Apui qua các đời truyền lại được ông Hieo đặt vào chiếc gùi mới. Vai đeo gùi, hai tay nâng niu những báu vật cuối cùng còn lại của các đời Vua Lửa, Rơ Lan Hieo đi bộ từ căn chòi, dải sang ruộng rẫy bước về núi Chư mình Yang – chỗ đó huyện Phú Thiện đã xây dựng căn nhà để gươm trong suốt quần thể di tích Vua Lửa Plei Ơi. Mắt nhìn thẳng, bàn chân bước từng bước từ tốn, Rơ Lan Hieo băng sang cánh đồng mang gươm thần về “nơi ở” mới. Trời còn nắng bỗng chốc gió nổi lên, mây kéo bao phủ khuất ánh mặt trời như ở cõi khác các Pơtao Apui đang dõi theo buổi lễ cuối cùng này.

Minh Tân

 

 

97 lần tâm tính

 

 

 

  • Huyền thoại   
  • Pơtao   
  • chớ ngai rồng   

Gửi bình phẩm luận thứ bạn

Họ và thằng :
Địa chỉ Email :
số phận điện thoại :
Địa chỉ :
Nội dung bình luận :  
mẽ công nhận :
 
 

Cạc tin cũ hơn

  • »Mưa Huế
  • »Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Bài biếùi dân buồng miền Trung
  • »Huyền thoại về những Pơtao không ngai rồng (4)
  • »Điểm dừng chân chốn Phố cổ
  • »Ngày 3-9 hằng năm là Ngày Âm nhạc Việt Nam
  • »Dự án Làm phim 48 giờ thâu hút 100 nhóm làm phim trẻ
  • »Huyền thoại về những Pơtao chả ngai vàng (3)
  • »Bao giờ có phim truyện về miền Trung?
  • »Cậu rỏ trợn Nẵng băng nhóm sang 3000 thí đổ giật ngôi do vô địch Giọng ca Việt Nhí Co.Opmart 2014
  • »nâng cao chất lượng, hiệu trải quả trong suốt sáng tạo văn học nghệ thuật

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét